Cybercrime

De term marktplaatsoplichting is afgeleid van de online handelsplaats Marktplaats, maar omvat in principe ook vormen van oplichting via bijvoorbeeld (malafide) webshops. Tegenwoordig kopen en verkopen mensen steeds meer spullen via het internet. Met de groei van het internet neemt ook het aantal webshops en online handelsplaatsen explosief toe. Meestal vinden de verkoop, betaling en levering van de betreffende goederen gewoon plaats, maar er worden ook wel eens mensen opgelicht. De vraag of ook daadwerkelijk sprake is van marktplaatsoplichting is alleen nog niet zo makkelijk te beantwoorden.

Verdachten van marktplaatsoplichting worden meestal vervolgd voor oplichting (artikel 326 WvSr). Om tot een bewezenverklaring te komen, moet de verdachte dus hebben beoogd om zichzelf wederrechtelijk bevoordeeld door middel van minstens één van onderstaande oplichtingsmiddelen:

• aannemen van een valse naam
• aannemen van een valse hoedanigheid
• gebruikmaken van ‘listige kunstgrepen’
• gebruikmaken van een ‘samenweefsel van verdichtsels’

Deze termen zijn niet eenvoudig te begrijpen en hebben nadere uitleg nodig om te kunnen begrijpen wat oplichting nu precies is. Kijk bij het kopje Oplichting opde pagina Fraude en Witwassen om te lezen wanneer sprake is van oplichting.

Voor marktplaatsoplichting is van belang dat er op een online handelsplaats één of meer goederen worden gekocht of verkocht, waarna niet wordt betaald of geleverd. Maar alleen dat is niet voldoende. Want hoewel een verkoper verplicht is om hetgeen hij verkocht heeft ook daadwerkelijk te leveren, betekent het uitblijven van levering niet direct dat sprake is van oplichting (ook al voelt dat voor de andere partij – die aangifte doet – misschien wel zo). Het niet leveren van een product kan ook een wanprestatie zijn. Er is dan sprake van een civielrechtelijk geschil waaraan de strafrechter niet te pas komt. Pas wanneer de verdachte van begin af aan de bedoeling had zichzelf wederrechtelijk te bevoordelen en dat door middel van slimme trucs, bedrog of een opeenstapeling van leugens heeft bereikt, kan sprake zijn van marktplaatsoplichting. Bij één enkele leugen hoeft nog geen sprake te zijn van marktplaatsoplichting, en ook het enkel (nog) niet leveren van een product is als marktplaatsoplichting te kwalificeren.

Aangezien marktplaatsoplichting of andere vormen van oplichting via internet steeds vaker voorkomen, worden de straffen die rechters opleggen ook forser. Als de rechter tot een bewezenverklaring van internetoplichting komt, kunt u in de meeste gevallen een werkstraf verwachten. Bij ernstiger vormen van internetoplichting worden ook gevangenisstraffen opgelegd tot wel 2 maanden per feit. De hoogte van de straf is wel afhankelijk van een aantal factoren, te weten:

• of u eerder bent veroordeeld voor iets soortgelijks (en zo ja hoe vaak)
• het aantal slachtoffers
• omvang van de schade
• of u alleen of in samenwerking met anderen heeft gehandeld
• kwetsbaar slachtoffer
• de mate van professionaliteit

Tot slot geldt als strafverzwarende omstandigheid (en bovendien een apart strafbaar feit) als bij de internetoplichting ook valsheid in geschrift is gepleegd.

Bent u als verdachte van marktplaatsoplichting of internetoplichting aangemerkt? Dan is het aan te raden om in een zo vroeg mogelijk stadium van gespecialiseerde rechtsbijstand gebruik te maken. In dit soort zaken ontvangt u meestal een uitnodigingsbrief van de politie voor verhoor. Aangezien het delict oplichting ingewikkeld in elkaar zit, is van belang nog vóór het eerste verhoor een advocaat te spreken, om zo uw procespositie zo goed mogelijk te bepalen. De strafrechtspecialisten van Van Gessel Advocaten helpen u hierbij en bieden u rechtsbijstand tijdens de gehele strafzaak, van politieverhoor tot terechtzitting. Wij verdedigen zowel op basis van uurtarief als pro deo (toevoeging voor gefinancierde rechtsbijstand).

Skimmen is het op een onrechtmatige manier bemachtigen en kopiëren van betaalkaartgegevens. Het is een vorm van fraude, waarbij de magneetstrip van een pas wordt gekopieerd en de pincode bemachtigd op het moment dat er een betaaltransactie wordt verricht. Met de gekopieerde magneetstrip op een (nieuwe) pas en samen met de pincode wordt vervolgens geld opgenomen en/of betalingen verricht.

Meestal wordt voor skimming een pinautomaat bewerkt. Er wordt zogenoemde skimmingapparatuur geplaatst: een apparaat(je) dat de magnetische strip van een pas kan lezen en kopiëren. Dit apparaat wordt vóór de sleuf van de betaalautomaat geplaatst en ziet eruit als het voorzetmondje. Met trucs, zoals een erbij geïnstalleerde minicamera of een verdachte die het slachtoffer afleidt en over de schouder meekijkt, wordt vervolgens de pincode afgekeken.

Skimmen is een vorm van fraude/oplichting en is apart strafbaar gesteld in artikel 232 WvSr:

“Hij die opzettelijk een betaalpas, waardekaart, enige andere voor het publiek beschikbare kaart of een voor het publiek beschikbare drager van identiteitsgegevens, bestemd voor het verrichten of verkrijgen van betalingen of andere prestaties langs geautomatiseerde weg, valselijk opmaakt of vervalst, met het oogmerk zichzelf of een ander te bevoordelen, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of geldboete van de vijfde categorie.”

Het gebruiken, verkopen en zelfs in bezit hebben van geskimde betaalpassen of skimmingapparatuur is ook strafbaar gesteld. Uiteraard wel alleen als de verdachte er ook weet van heeft dat de goederen afkomstig zijn van of bedoeld zijn voor skimmen.

Een (gevangenis)straf voor skimmen kan al snel hoog oplopen, ook wanneer u nog nooit eerder bent veroordeeld. De maximale straf die op skimmen staat gesteld is zes jaar. Uiteraard is van invloed op een eventuele straf of u al eerder bent veroordeeld voor iets soortgelijks en voor welk bedrag er schade is aangericht. Ook de eventuele periode waarin is geskimd, het aantal locaties en gedupeerden is van belang, net als de vraag of sprake is van een samenwerkingsverband met anderen en de mate van professionaliteit.

Verdachten van skimming worden soms bij een reguliere controle aangehouden, bijvoorbeeld omdat de politie skimmingapparatuur aantreft in een auto, of een gekopieerde bankpas bij iemand aantreft. Meestal is echter sprake van een lopend strafrechtelijk onderzoek waarbij de officier van justitie opdracht geeft om de verdachte(n) aan te houden. Als dit het geval is, kunt u contact op (laten) nemen met ons kantoor. De betreffende advocaat kan dan uitzoeken waar de verdachte zit en contact opnemen voor een bezoekafspraak nog vóór het eerste politieverhoor.

Het woord Phishing is afgeleid van het Engelse fishing (‘vissen’, ‘hengelen’). Het is een vorm van internetoplichting, waarbij slachtoffers meestal met een e-mail worden gelokt naar een valse of vervalste (bank)website, die een kopie is van de echte website, waarna zij inloggen met inlognaam en wachtwoord of hun creditcardgegevens intypen en zo zonder het te weten hun gegevens afstaan. De verdachte achter de gekopieerde website beschikt daarna over de (bank)gegevens en kan daarmee geld opnemen of bestellingen doen.

Verdachten van phishing worden meestal vervolgd voor oplichting (artikel 326 WvSr). Om tot een bewezenverklaring van phishing te komen, moet de verdachte dus hebben beoogd om zichzelf wederrechtelijk bevoordeeld door middel van minstens één van onderstaande oplichtingsmiddelen:

• aannemen van een valse naam
• aannemen van een valse hoedanigheid
• gebruikmaken van ‘listige kunstgrepen’
• gebruikmaken van een ‘samenweefsel van verdichtsels’

In phishingzaken verdenken politie en justitie de verdachte(n) ervan dat zij zich hebben voorgedaan als iemand anders (meestal een bank), met als doel om betaalgegevens te verkrijgen.

Door phishing brengt de verdachte een ander ertoe om (betaal)gegevens af te geven. Aangezien het verstrekken van die gegevens in principe vrijwillig gebeurt, is oplichting door phishing soms maar moeilijk te bewijzen. Geregeld levert dit een vrijspraak op.
Mocht de strafrechter wel tot een bewezenverklaring komen, dan neemt hij alle feiten en omstandigheden waaronder het feit is begaan mee in de beoordeling (aantal slachtoffers, periode van phishing, samenwerkingsverband, schadebedrag). Ook persoonlijke omstandigheden en een eventuele eerdere veroordeling wordt meegewogen.

Een punt van aandacht is dat in phishingzaken vaak niet alleen een verdenking van oplichting aan de orde is. In veel gevallen wordt de verdachte ook valsheid in geschrift, diefstal met een valse sleutel, witwassen of een combinatie van één of meer van deze misdrijven verweten. Bijvoorbeeld omdat de verdachte valse brieven of facturen heeft opgemaakt, er geld is opgenomen met de door het slachtoffer nieuw aangevraagde pinpas en dit geld wellicht vervolgens door de verdachte is uitgegeven. De straf kan dan al snel oplopen, zeker wanneer de strafbare feiten in samenwerkingsverband zijn gepleegd.

Verdachten van phishing worden meestal naar aanleiding van een lopend strafrechtelijk onderzoek aangehouden, waarbij de officier van justitie uiteindelijk opdracht geeft om de verdachte(n) aan te houden. Vaak is er dan al een hoop bewijs door de politie verzameld door middel van telefoontaps, IP-taps, observaties, etcetera). U doet er verstandig aan met de advocaat te bespreken wat de stand van zaken is na uw aanhouding en welke mogelijkheden er zijn voor het opzetten van de verdediging. U kunt contact (laten) opnemen met ons kantoor, ook wanneer nog geen sprake is van een aanhouding.

Computervredebreuk, oftewel hacken, is strafbaar gesteld in artikel 138ab WvSr. Het is strafbaar om met opzet en wederrechtelijk (= zonder toestemming) een computersysteem of netwerk binnen te dringen. Van binnendringen is volgens de wet in ieder geval sprake als toegang wordt verkregen op één van de volgende manieren:

a. door het doorbreken van een beveiliging,
b. door een technische ingreep,
c. met behulp van valse signalen of een valse sleutel, of
d. door het aannemen van een valse hoedanigheid.

Er kunnen verschillende redenen zijn waarom iemand zou hacken. De meest voorkomende redenen zijn ethisch/activistisch hacken, het blootleggen van een beveiligingslek van een website of server van een organisatie met als doel om de beveiliging ervan te (laten) verbeteren. Hacken kan ook met als doel om gegevens te verkrijgen en deze zelf voor criminele doeleinden te gebruiken of door te verkopen aan derden. In alle vormen kan sprake zijn van strafbare computervredebreuk, ook als slechts ethische motieven de reden zijn geweest om te hacken. Wel kan het zo zijn dat in zo’n geval de wederrechtelijkheid van het hacken komt te vervallen en een vrijspraak volgt.

Tot voor kort was er maar weinig aandacht voor dit type ‘hardcore’ cybercrime. Mogelijk omdat de materie te ingewikkeld werd gevonden of maar lastig bewijsbaar was wie er nu achter het hacken zat. Daar komt verandering in, mede omdat de schade die soms wordt aangericht aanzienlijk kan zijn en er vanuit de maatschappij de roep kwam om op te treden. Politiek, politie en justitie hebben hierop gereageerd. Er wordt vaker vervolgd (en bestraft).

Artikel 138ab WvSr stelt op hacken/computervredebreuk een maximale gevangenisstraf van een jaar. Wanneer sprake is van hacken en daarbij ook gegevens worden opgeslagen, verwerkt of overgedragen en de verdachte deze voor zichzelf of een ander overneemt, aftapt of opneemt is de maximale gevangenisstraf vier jaar. Dit betekent dat – in tegenstelling tot het ‘gewone’ hacken – bij deze verdenking is toegestaan om de verdachte in voorlopige hechtenis te nemen.

Omdat dit soort cybercrime zaken betrekkelijk nieuw zijn voor de strafrechter, zijn er nog maar weinig (vergelijkbare) uitspraken van rechters. Het is dan ook moeilijk in te schatten wat voor straf er zal worden opgelegd mocht een bewezenverklaring volgen. Straffen kunnen uiteenlopen van een geringe taakstraf tot een lange gevangenisstraf. Belangrijke factoren die een rol spelen zijn de omvang van de (financiële) schade, het aantal getroffen computers of servers, en de vermeende pleegperiode.

Bent u als verdachte van hacken aangemerkt? Dan is het aan te raden om in een zo vroeg mogelijk stadium van gespecialiseerde rechtsbijstand gebruik te maken. In dit soort zaken ontvangt u meestal een uitnodigingsbrief van de politie voor verhoor. In dat geval contact opnemen met ons kantoor voor het maken van een afspraak.

Mocht er sprake zijn van ernstige schade als gevolg van het hacken, dan kan de officier van justitie ervoor kiezen om u aan te laten houden. Ook in dat geval kunt u contact (laten) opnemen met ons kantoor.

Een Denial of Service (DoS) is het belemmeren van de toegang tot of het gebruik van een systeem door daaraan massaal gegevens aan te bieden. Bij een DoS-aanval wordt een computer of netwerkserver door de afzender/verdachte bestookt met verzoeken, dataverkeer, verstoringen, waardoor toegang tot het getroffen systeem (tijdelijk) onmogelijk wordt.

Verschil met een Distributed Denial of Service (DDoS) aanval is dat de getroffen computer of het netwerk door een veelheid aan afzenders wordt bestookt met verzoeken, dataverkeer of verstoringen. Die ‘afzenders’ zijn meestal een netwerk van gehackte computers, aangestuurd door de verdachte(n).

Artikel 138b WvSr stelt strafbaar om opzettelijk een DoS/DDoS-aanval uit te voeren. Hierin zit het verschil met de situatie dat een website of server (tijdelijk) uit te lucht gaat omdat deze door teveel mensen tegelijk wordt bezocht naar aanleiding van bijvoorbeeld een televisieuitzending of een ingrijpend nieuwsbericht.

In het 138b WvSr is het uitvoeren van een DoS/DDoS-aanval strafbaar gesteld, ongeacht of er schade is ontstaan door de aanval. Wanneer er als gevolg van de aanval wel (ernstige) schade is ontstaan (bijvoorbeeld dat een computer of server is vernietigd of beschadigd kan ook worden vervolgd voor overtreding van 161sexies WvSr. De straffen die hierop staan zijn hoger.

Tot voor kort was er maar weinig aandacht voor dit type ‘hardcore’ cybercrime. Mogelijk omdat de materie te ingewikkeld werd gevonden of maar lastig bewijsbaar was wie er nu achter de aanval zat. Daar komt verandering in, mede omdat de schade die soms wordt aangericht aanzienlijk kan zijn en er vanuit de maatschappij een oproep kwam om op te treden. Politiek, politie en justitie hebben hierop gereageerd. Er wordt vaker vervolgd (en bestraft).

De wet stelt op het uitvoeren van een DoS-aanval maximaal twee jaar gevangenisstraf of een geldboete van € 16.750. Bij een DDoS-aanval is dit drie jaar gevangenisstraf. Wanneer door de aanval ernstige schade is ontstaan (art. 161 sexies WvSr), is de maximale gevangenisstraf vijf jaar. Dit betekent dat – in tegenstelling tot de ‘gewone’ DoS/DDoS-aanval – bij een verdenking van een aanval met ernstige schade voorlopige hechtenis is toegestaan. Omdat dit soort cybercrime zaken betrekkelijk nieuw zijn voor de strafrechter, zijn er nog niet veel vergelijkbare uitspraken van rechters. Het is dan ook moeilijk in te schatten wat voor straf er zal worden opgelegd mocht een bewezenverklaring volgen. Straffen kunnen uiteenlopen van een geringe taakstraf tot een lange gevangenisstraf.

Verdachten van dit type cybercrime komen meestal naar aanleiding van een strafrechtelijk onderzoek (gestart na ontdekking van de aanval) in het vizier van politie en justitie, waarbij de officier van justitie uiteindelijk opdracht geeft om de verdachte(n) uit te nodigen voor verhoor op het politiebureau. Vaak is er dan al een hoop digitaal bewijs door de politie verzameld. U doet er verstandig aan om vooraf met uw advocaat te bespreken wat de stand van zaken is en welke mogelijkheden er zijn voor de verdediging. U kunt contact opnemen met ons kantoor voor het maken van een afspraak.