Aan de Poolse goden ‘overgeleverd’

Deze blog verscheen in 2013 in de Pools/Nederlandse krant Popolsku. De inhoud van deze blog is nog steeds actueel.

 

Het zal je maar gebeuren: bij een doodnormale verkeerscontrole word je ineens door de politie aangehouden omdat je internationaal gezocht wordt. “Wat gebeurt er nu?” vraag je je af. De kans is erg groot dat Polen om jouw overlevering heeft verzocht en een Europees Arrestatiebevel (EAB) tegen je heeft uitgevaardigd. Waar je in ieder geval zeker van kunt zijn, is dat je direct wordt meegenomen door de politie en voor onbepaalde tijd in een politiecel zult worden opgesloten.

Waarom een Europees Arrestatiebevel door de Poolse autoriteiten?

Dat kan om verschillende redenen zijn: in sommige gevallen staan er nog boetes in Polen open, heb je een alimentatie achterstand of ben je jaren geleden voorwaardelijk in vrijheid gesteld en heeft de Poolse reclassering gezegd dat je Polen gerust mag verlaten. In Polen worden echter met grote regelmaat voorwaardelijke straffen omgezet in onvoorwaardelijke straffen, zonder dat jij of jouw (Poolse) advocaat daarvan op de hoogte zijn.

Er doen zich tal van situaties voor in onze internationale strafrechtpraktijk waarbij iemand al jaren lang een baan in Nederland heeft en een goed bestaan hier heeft opgebouwd. Veel van onze cliënten onderhouden financieel ook hun familie in Polen. Kort gezegd: plotseling –na een eenvoudige verkeerscontrole- kan je hele leven en dat van jouw gezin op zijn kop staan omdat Polen nog “iets met u heeft af te rekenen”.

Wat houdt een Europees Arrestatiebevel (EAB) nu eigenlijk in?

De Europese éénwording gaat op steeds meer gebieden een rol spelen. Na het afschaffen van grenscontroles en de invoering van de euro, is per 12 mei 2004 de procedure rond de uitlevering binnen de Europese Unie vereenvoudigd. Vanaf die datum is op uitleveringen binnen de Europese Unie de ‘Overleveringswet’ van toepassing. De Overleveringswet is de basis voor EU-lidstaten om verdachten van overal uit de EU als gevangenen naar hun eigen land over te laten brengen.

Een overleveringsprocedure mag in principe maximaal 60 dagen duren. Alleen in uitzonderlijke gevallen kan deze termijn met 30 dagen verlengd worden.

De behandeling van het verzoek en de beroepsmogelijkheden zijn dan ook drastisch gewijzigd. In de procedure van de Overleveringswet is er maar één instantie die over de overlevering beslist, in Nederland is dat de rechtbank in Amsterdam. Deze beslissing is definitief en hoger beroep is niet mogelijk.

De laatste stand van zaken

Sinds enkele jaren leveren Europese lidstaten erg makkelijk onderdanen aan elkaar over. En dat allemaal dankzij het EAB, een welkom middel voor opsporingsinstanties om zaken sneller voor de rechter te kunnen brengen. In de praktijk blijkt een land als Polen het EAB vooral te gebruiken om verdachten massaal te laten overkomen, vaak voor futiliteiten en op grond van halfbakken verdenkingen. Sommigen zitten vervolgens onder beroerde omstandigheden maanden in voorarrest.

Ook de Nederlandse politiek maakt zich zorgen over deze wantoestanden:

 

Kamerlid Jeroen Recourt wil dat Polen op een zwarte lijst komt. Nederland moet stoppen met het overleveren van onderdanen aan de Poolse justitie. ‘Polen maakt aantoonbaar misbruik van Europese regels en de detentieomstandigheden zijn er beneden peil,’ meent Recourt. Hij ziet zich in zijn standpunt gesteund door mensenrechtenorganisaties als Fair Trials International, rapportages van de Raad van Europa en uitspraken van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (Vrij Nederland).

Wij spraken met het advocatenkantoor Van Gessel Jonge Vos Hammerstein Advocaten (gevestigd in Amsterdam) dat met grote regelmaat deze overleveringsprocedures voor de rechtbank van Amsterdam behandelt. Uit hun brede –en internationale ervaring is gebleken dat, nog voordat de Rechtbank in Amsterdam kan beslissen over de toelaatbaarheid van het EAB, er veel werk kan worden verricht in Polen zelf. We vroegen mr. Saskia Bijl wat iemand kan doen? “Wij hebben als advocatenkantoor een nauwe samenwerking met verschillende Poolse advocaten die al in een vroeg stadium het EAB kunnen beoordelen en (waar nodig) direct actie kunnen ondernemen bij de Poolse rechtbank en/of bij Justitie om de (openstaande) zaken op te lossen en af te wikkelen. Op deze manier kunnen we voorkomen dat iemand nodeloos in voorarrest dient te verblijven met alle gevolgen van dien voor het gezin, een baan en het verblijf in Nederland”.

Wil je hier meer over weten? Kijk dan op www.vangesseladvocaten.nl

Deze blogpost is ook beschikbaar in het Pools (Polski).

 

Przekazany polskim bogom

Pewnego dnia może ci się to po prostu przytrafić: podczas najnormalniejszej kontroli drogowej, nagle zostajesz zatrzymany przez policję, bo jesteś poszukiwany na całym świecie. „I co teraz?” – zastanawiasz się. Prawdopodobnie polskie organy ścigania zwróciły się o twoją ekstradycję i wydały na ciebie Europejski Nakaz Aresztowania (ENA). W tym momencie możesz być pewien tylko jednego – że zostaniesz od razu zabrany przez policję i na czas nieokreślony trafisz do celi.

Dlaczego polskie organy ścigania wydały na ciebie Europejski Nakaz Aresztowania?

Może być kilka powodów: w niektórych przypadkach masz niezapłacone w Polsce mandaty, zaległości alimentacyjne lub kilka lat temu zostałeś warunkowo zwolniony z więzienia i kurator zezwolił ci na opuszczenie kraju. Jednakże w Polsce regularnie zdarza się, że kary warunkowe są zmieniane na kary bezwarunkowe, bez informowania o tym ciebie lub twojego (polskiego) prawnika.

W naszej praktyce zajmującej się międzynarodowym prawem karnym często zdarzają się sytuacje, że ktoś od lat pracuje w Holandii i zdążył zapuścić tu korzenie. Jednocześnie wielu naszych klientów utrzymuje finansowo także swoje rodziny w Polsce. A tymczasem, krótko mówiąc: nagle – po zwykłej kontroli drogowej – życie twoje i całej rodziny może wywrócić się do góry nogami, bo Polska „jeszcze się z tobą nie rozliczyła”.

Co właściwie oznacza Europejski Nakaz Aresztowania (ENA)?

Zjednoczenie Europy wpływa na coraz więcej dziedzin naszego życia. Po zniesieniu kontroli granicznych i wprowadzeniu euro, od 12 maja 2004 została uproszczona procedura ekstradycji w Unii Europejskiej. Od tego dnia do ekstradycji wewnątrz Unii Europejskiej ma zastosowanie ‘Ustawa o przekazywaniu osób’. Jest ona podstawą dla krajów członkowskich, by móc przekazywać podejrzanych z całej UE do kraju ich pochodzenia.

Zasadniczo procedura przekazywania osób może trwać nie dłużej niż 60 dni. Wyłącznie w wyjątkowych wypadkach termin ten może ulec wydłużeniu o dodatkowe 30 dni.

Rozpatrzenie wniosku i możliwości odwołania także uległy drastycznym zmianom. Podczas wykonywania procedury Ustawy o przekazywaniu osób, tylko jedna instytucja decyduje o przekazaniu podejrzanych. W Holandii jest to sąd w Amsterdamie. Decyzja tego sądu jest ostateczna i dalsze odwołania są niemożliwe.

Teraźniejszość

Od kilku lat kraje członkowskie UE bardzo łatwo przekazują sobie nawzajem obywateli. A to wszystko dzięki ENA, który jest bardzo chętnie stosowany przez organy ścigania, by sprawa jak najszybciej trafiła przed sąd. W praktyce kraj taki, jak Polska, zdaje się często stosować ENA przede wszystkim, by masowo ściągać podejrzanych, często za drobnostki i na podstawie słabych dowodów. Niektórzy siedzą potem w areszcie w parszywych warunkach.

Holenderskim politykom leżą na sercu takie nadużycia:

Członek Izby Jeroen Recourt chce, by Polska trafiła na czarną listę. Holandia musi zaprzestać przekazywania podejrzanych polskiemu wymiarowi sprawiedliwości. – Polska wyraźnie nadużywa europejskich zasad, a okoliczności aresztowania są poniżej krytyki – twierdzi Recourt. Jego pogląd popierają organizacje walczące o prawa człowieka, na przykład Fair Trials International, raporty Rady Europejskiej oraz orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (Wolna Holandia).

Rozmawialiśmy z kancelarią adwokacką Van Gessel Jonge Vos Hammerstein (z siedzibą w Amsterdamie), która regularnie ma do czynienia z procedurą przekazywania osób przed sądem w Amsterdamie. Z ich dużego i międzynarodowego doświadczenia wynika, że zanim Sąd w Amsterdamie może zadecydować o przyjęciu ENA, jeszcze dużo można zdziałać w samej Polsce. Mgr prawa Saskia Bijl powiedzieli nam, co można z tym zrobić. – Jako kancelaria adwokacka ściśle współpracujemy z różnymi prawnikami z Polski, którzy już we wczesnym stadium mogą ocenić ENA i, gdy zajdzie potrzeba, od razu interweniować w polskim sądzie i/lub Ministerstwie Sprawiedliwości, by rozwiązać i zakończyć (otwarte) sprawy. W ten sposób możemy zapobiec sytuacjom, że ktoś niepotrzebnie przebywa w areszcie, wraz ze wszystkimi tego konsekwencjami dla rodziny, pracy i pobytu w Holandii.

Chcesz wiedzieć więcej? Zajrzyj na www.vangesseladvocaten.nl.

 

Terug naar overzicht